W poniedziałek pojawił się projekt tzw. ustawy antykryzysowej, niemniej trudno na ten moment ocenić proponowane rozwiązania, bowiem projekt wymaga z całą pewnością doprecyzowania.
Poniżej przedstawiam, możliwe do zastosowania w oparciu o obowiązujące przepisy rozwiązania, mające na celu obniżenie kosztów pracowniczych, ze wskazaniem rozwiązań proponowanych w projekcie ustawy antykryzysowej. Warto bowiem już teraz zacząć tworzyć plany postępowania na wypadek zrealizowania się różnych, również najczarniejszych scenariuszy związanych z epidemią SARS CoV – 2.
Nakazanie wykorzystania zaległego urlopu
Pracodawca jest uprawniony do nakazania wykorzystania pracownikowi zaległego urlopu, w tym uprawnienie to przysługuje pracodawcy w okresie przestoju. Co istotne, urlop uzyskuje status zaległego, po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym pracownik uzyskał do niego prawo.
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z 2.9.2003 r. (I PK 403/02,) zajął następujące stanowisko: „Przepis art. 168 KP stanowi, że urlopu niewykorzystanego zgodnie z planem urlopów należy pracownikowi udzielić najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego (od 1.1.2012 r. do końca września następnego roku kalendarzowego). W takim przypadku pracodawca nie ma obowiązku uzgadniania z pracownikiem terminu wykorzystywania urlopu, lecz musi udzielić mu urlopu w terminie określonym w przywołanym przepisie.’
Również SN w wyr. z 24.1.2006 r. (I PK 124/05), uznał, że „pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop, nawet gdy ten nie wyraża na to zgody”.
Ponadto PIP w komunikacie potwierdził dopuszczalność przymuszenia pracownika do wykorzystania zaległego urlopu, również w sytuacji przestoju w zakładzie pracy.
Obniżenie wymiaru czasu pracy
W odniesieniu do KP, jest możliwe, ale wyłącznie albo w porozumieniu z pracownikiem, albo w skutek złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu zmieniającym warunki pracy i płacy.
Projekt Ustawy tzw. Tarczy antykryzysowej również przewiduje możliwość obniżenia wymiaru czasu pracy, pod warunkiem, że:
- U przedsiębiorcy wystąpił spadek obrotów gospodarczych spowodowanych COVID-19 (w ujęciu ilościowym lub wartościowym) nie mniej niż 15% obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, po dniu 1 stycznia 2020 w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych dwóch
Lub
- U przedsiębiorcy wystąpił spadek obrotów gospodarczych spowodowanych COVID-19 (w ujęciu ilościowym lub wartościowym) nie mniej niż o 25% w przypadku gdy dokonujemy porównania z jednego miesiąca.
Warunki i tryb obniżonego wymiaru pracy na podstawie ww. Ustawy powinny być ustalone w porozumieniu z organizacjami związkowymi/przedstawicielami pracowników, przy czym nie jest konieczne wypowiedzenie zmieniające.
Przestój/ wynagrodzenie przestojowe
Jeżeli dojdzie w zakładzie pracy do przestoju, tj. pracodawca z przyczyn niedotyczących pracownika nie będzie w stanie zapewnić pracy pracownikowi, pracodawca będzie uprawniony do:
- Wypłaty za czas przestoju wynagrodzenia w wysokości wynikającej z osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną (bez premii/prowizji itp.) lub jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony w wysokości 60% wynagrodzenia (nie mniej niż minimalne wynagrodzenie za pracę).
- Powierzenia pracownikowi innej pracy za wynagrodzeniem przewidzianym za tą pracę, nie niższe niż określone powyżej.
Co istotne, przestój nie musi skutkować całkowitym brakiem świadczenia pracy, a np. świadczeniem pracy w mniejszym zakresie (np. normalnie pracownicy pracują na dwie zmiany, a w ramach przestoju na jedną).
Należy mieć na uwadze, że ustawa tzw. Antykryzysowa, przewiduje, w odniesieniu do przestoju, że w sytuacji, gdy pracownik objęty jest przestojem ekonomicznym w następstwie wystąpienia COVID-19, pracodawca jest uprawniony do wypłaty obniżonego wynagrodzenia:
- Nie więcej niż o 50%
- Nie niższego jednak niż minimalne wynagrodzenie (obecnie 2.600,00 zł brutto) z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.
(na ten moment uprawnienie to nie zostało ograniczone w żaden sposób, niemniej trzeba dokumentować fakt że przestój wynikał w następstwie COVID -19, co istotne jest tutaj mowa o chorobie, a nie o wprowadzonych na skutek epidemii ograniczeniach, trzeba liczyć na zmianę tych przepisów i ich doprecyzowanie).
Wynagrodzenie to będzie mogło być finansowane z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych do wys. 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę (przy czym trudno powiedzieć jaka ostatecznie zostanie przyjęta konstrukcja, natomiast z Funduszu na ten moment środki mogą być wypłacone wyłącznie w przypadku niewypłacalności pracodawcy).
Co istotne, warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju na podstawie ww. Ustawy powinny być ustalone w porozumieniu z organizacjami związkowymi/przedstawicielami pracowników, przy czym nie jest konieczne wypowiedzenie zmieniające.
Udzielenie pracownikom dni wolnych w zamian za nadgodziny
Można rozważyć również udzielenie dni wolnych w zamian za nadgodziny, jednak uprzednio należy dokonać analizy pod kątem istniejących zapisów w Regulaminie pracy i Regulaminie wynagradzania.
Dofinansowanie do wynagrodzeń
Projekt ustawy tzw. Antykryzysowej, przewiduje również możliwość dofinansowania wynagrodzeń przez Starostę, na podstawie umowy w ramach pomocy de minimis (po spełnieniu przesłanek związanych m.in. ze spadkiem obrotów) – nie wiadomo jakie będzie ostateczne brzmienie przepisów.
Zawarcie porozumienia o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia (pod warunkiem, że nie ma układu zbiorowego pracy)
Można rozważyć zawarcie takiego porozumienia (zgłaszane do Państwowej Inspekcji Pracy), a zawierane z związkami zawodowymi lub przedstawicielami pracowników.
Stosowanie mniej korzystnych warunków zatrudnienia może polegać na ich czasowym uchyleniu lub na ich czasowej modyfikacji poprzez obniżenie przewidzianych w nich standardów warunków pracy lub płacy bądź przyznaniu innych świadczeń. W razie całkowitego uchylenia określonego postanowienia zastosowanie mają powszechnie obowiązujące przepisy prawa pracy albo – gdy nie ma ono swojego odpowiednika w powszechnym prawie pracy, którym mogłoby być zastąpione – następuje zubożenie treści stosunku pracy.
W wyniku zawartego porozumienia od dnia jego wejścia w życie następuje automatyczna, z mocy prawa – czyli bez potrzeby stosowania wypowiedzenia zmieniającego albo porozumienia zmieniającego – zmiana warunków zatrudnienia.
Tutaj trzeba by jednak przeprowadzić analizę, czy zachodzą przesłanki ustawowe związane z sytuacją finansową pracodawcy.
Rozwiązanie umów zlecenia/b2b
Zaleca się przegląd aktywnych umów, w szczególności zlecenia, pod kątem ich istotności dla bieżącej działalności oraz zapisów dotyczących ich wypowiadania i rozwiązanie tych umów, które nie są krytyczne dla biznesu.
Wniosek o zawieszenie płatności składek do ZUS
Można rozważyć złożenie wniosku do ZUS o o odroczenie terminu płatności składek za okres od lutego 2020 r. do kwietnia 2020 r. Przy czym tutaj pomoc jest również udzielana w ramach pomocy de minimis.
Na ten moment odroczenie wiąże się z naliczeniem opłaty prolongacyjnej, jednak projekt ustawy antykryzysowej przewiduje zniesienie opłat prolongacyjnych (na ten moment bez ograniczeń, jednak może to ulec zmianie).
Ulgi w zobowiązaniach podatkowych
Istnieje możliwość wystąpienia z wnioskiem o przyznanie ulgi podatkowej lub umorzenie zaległości podatkowych.
Złożenie wniosku jest możliwie w trybie art. 67a i kolejnych Ordynacji podatkowej, według którego w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym organ podatkowy może:
- odroczyć termin płatności podatku,
- rozłożyć płatność na raty,
- udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych,
- umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe.
Na ten moment odroczenie wiąże się z naliczeniem opłaty prolongacyjnej, jednak projekt ustawy antykryzysowej przewiduje zniesienie opłat prolongacyjnych (na ten moment bez ograniczeń, jednak może to ulec zmianie).
INNE rozwiązania znajdujące się w projekcie tzw. Ustawy antykryzysowej
- wydłużenie terminu do przystąpienia do PPK;
- Termin na złożenie sprawozdań finansowych – bez zmian, minister finansów rozporządzeniem może je przedłużyć;
- Zawieszenie terminów na zgłaszanie schematów podatkowych (z wyłączeniem schematów transgranicznych);
- Wydłużenie terminu do złożenia informacji o cenach transferowych do 30.09.2020 r
- Wydłużenie terminu na zgłaszanie beneficjentów rzeczywistych do lipca 2020 r.
- Do 1 czerwca przesunięty ma zostać termin wpłaty zaliczek na PIT za marzec i kwiecień przez pracodawców i zleceniodawców.
- Nowy JPK_V7 oraz matryca VAT wejdą w życie najwcześniej 1 lipca.
- zmiany w uldze na złe długi i rozliczaniu strat podatkowych.
- Możliwość wstecznego rozliczania strat podatkowych w PIT i CIT. Stratę poniesioną w 2020 r. podatnicy będą mogli odliczyć od dochodu uzyskanego w 2019 r., przy czym nie więcej niż 5 milionów złotych. W tym celu, podatnicy złożą korektę zeznania za 2019 r. Będą tak mogły zrobić te osoby/spółki, których przychody osiągnięte w 2020 r. spadną o co najmniej 50% w stosunku do przychodów osiągniętych w 2019 r.
- Przedłużenie do 20.07.2020 r. terminu płatności podatku od przychodów z budynków (przy spełnieniu dodatkowych wymogów)
- Zwolnienie z obowiązku zwiększenia dochodu stanowiącego podstawę obliczenia zaliczki (25 ust. 19 pkt 2 ust. o CIT) (przy spełnieniu dodatkowych wymogów)